‘MARTÍN BERASATEGUI Y DAVID DE JORGE’, DE JAVIRROYO


[Texto en castellano debajo]

Non descubro nada se digo que a alta cociña leva uns anos de moda, a través (nomeadamente) de programas televisivos de máxima audiencia, aínda que quizá ollada en moitos casos dunha perspectiva negativa, de ambiente competitivo e mesmo de narcisismo non disimulado. Moi lonxe, pois, do espírito de creatividade, vitalidade e desfrute que viñan preconizando os programas de cociña enfocados aos fogóns domésticos.

Por outra parte, o auxe da novela gráfica nestes últimos anos tamén comezou a rachar ataduras e algúns límites autoimpostos, tanto dentro dos esquemas do mundo do cómic como nos do mundo editorial en xeral. Javirroyo (Zaragoza, 1972) ofreceu a finais de 2015 unha obra de 350 páxinas onde se mesturan a reportaxe xornalística «de autor», a biografía e o libro de receitas, a través dun cómic que hai non moito tempo algúns dubidarían se cualificar como BD ou híbrido de libro ilustrado con viñetas. Todo regado con moito humor, e sen por iso deixar de tratar asuntos serios. Falamos dunha obra que ademais, independentemente da súa propia marca autoral, é resultado dun encargo editorial; é dicir, tamén racha con outra das características do panorama do cómic en España nas últimas décadas: non responde só ao risco dun autor, senón que contou con financiamento para a súa realización. E o resultado é máis que notable. Javirroyo consegue, cun trazo sinxelo propio dos grandes mestres da economía da liña, manter o interese do lector durante toda a obra, e enfiar o argumento sen que resulte estraño pasar do protagonismo de David de Jorge ao de Martín Berasategui. Como interludios de cada capítulo, sitúa as receitas, prácticas e rápidas (tamén en cómic, naturalmente: nalgún caso, un punto concisas de máis, pero nada que faga perigar a posibilidade de levalas a cabo), xunto con pequenos repasos á historia ou anécdotas dos pratos ou produtos a que se refiren.

Que a banda deseñada ten aínda moito polo que sorprender o público lector (ese que hai poucos anos descoñecía a existencia do cómic máis alá de tres ou catro referencias populares, mais non só) é un feito incontestable. A simple situación de ter que explicar este libro con comparacións con outros tipos de obra (e formatos) dá unha idea da cantidade de campos que nos quedan por descubrir dentro de todas as posibilidades que abre a narrativa gráfica e o libro ilustrado.

Se algo se lle pode reprochar ao libro de Javirroyo é talvez que esa boa onda que desprenden os personaxes pode resultar un tanto reiterativa contra o final do libro, mais en todo caso hai que agradecer esa ollada positiva —e reconciliadora para quen estea farto de realities— cara a unha alta cociña marcada por unha dedicación permanente e un traballo sen descanso ao tempo que apaixonado, no que é tan importante a creatividade e o bo facer como contar cun grande equipo humano ben coordinado. Curiosamente, cociña e cómic teñen por aí máis puntos en común do que pode parecer: a banda deseñada require paixón e moitas horas de traballo por páxina para unha degustación de apenas minutos; raramente o traballo dun autor de cómic vai estar ben remunerado, se contamos as horas reais de labor que ten atrás, e sospeito que pouco máis ou menos pode dicirse da cociña.

Javirroyo: Martín Berasategui y David de Jorge. Aventuras, desventuras y recetas de un 7 estrellas Michelin y del cocinero que pilota ese programa de TV que se llama «Robin Food», Barcelona: Debate, 2015



[texto en castellano]

No descubro nada si digo que la alta cocina lleva unos años de moda, a través (sobre todo) de programas televisivos de máxima audiencia, aunque quizá mirada en muchos casos desde una perspectiva negativa, de ambiente competitivo e incluso de narcisismo indisimulado. Muy lejos, pues, del espíritu de creatividad, vitalidad y disfrute que venían preconizando los programas de cocina enfocados a los fogones domésticos.

Por otra parte, el auge de la novela gráfica en estos últimos años también ha comenzado a romper ataduras y algunos límites autoimpuestos, tanto dentro de los esquemas del mundo del cómic como en los del mundo editorial en general. Javirroyo (Zaragoza, 1972) ofreció a finales de 2015 una obra de 350 páginas en donde se mezclan el reportaje periodístico «de autor», la biografía y el libro de recetas, a través de un cómic que hace no mucho tempo algunos dudarían si calificar como historieta o como híbrido de libro ilustrado con viñetas. Todo regado con mucho humor, y sin por eso dejar de tratar asuntos serios. Hablamos de una obra que además, independientemente de su propia marca autoral, es resultado de un encargo editorial; es decir, también rompe con otra de las características del panorama del cómic en España en las últimas décadas: no responde solo al riesgo de un autor, sino que contó con financiación para su realización. Y el resultado es más que notable. Javirroyo consigue, con un trazo sencillo propio de los grandes maestros de la economía de la línea, mantener el interés del lector durante toda la obra, y enlazar el argumento sin que resulte extraño pasar del protagonismo de David de Jorge al de Martín Berasategui. Como interludios de cada capítulo, sitúa las recetas, prácticas y rápidas (también en cómic, naturalmente: en algún caso, un punto concisas de más, pero nada que haga peligrar la posibilidad de llevarlas a cabo), junto con pequeños repasos a la historia o anécdotas de los platos o productos a los que se refieren.

Que el cómic tiene todavía mucho por lo que sorprender al público lector (ese que hace pocos años desconocía la existencia de la historieta más allá de tres o cuatro referencias populares, pero no únicamente ese) es un hecho incontestable. La simple situación de tener que explicar este libro con comparaciones con otros tipos de obra (y formatos) da una idea de la cantidad de campos que nos quedan por descubrir dentro de todas las posibilidades que abre la narrativa gráfica y el libro ilustrado.

Si algo se le puede reprochar al libro de Javirroyo es quizá que ese buenrollismo que desprenden los personajes puede resultar un tanto reiterativo hacia el final del libro, pero en todo caso hay que agradecer esa mirada positiva —y reconciliadora para quien esté harto de realities— hacia una alta cocina marcada por una dedicación permanente y un trabajo sin descanso al tempo que apasionado, en el que es tan importante la creatividad y el buen hacer como contar con un gran equipo humano bien coordinado. Curiosamente, cocina y cómic tienen por ahí más puntos en común de lo que puede parecer: la historieta requiere pasión y muchas horas de trabajo por página para una degustación de apenas minutos; raramente el trabajo de un autor de cómic va a estar bien remunerado, si contamos las horas reales de labor que tiene detrás, y sospecho que poco más o menos puede decirse de la cocina.

Javirroyo: Martín Berasategui y David de Jorge. Aventuras, desventuras y recetas de un 7 estrellas Michelin y del cocinero que pilota ese programa de TV que se llama «Robin Food», Barcelona: Debate, 2015

Comentarios